Yapay zekâ şiir yazabilir mi?

 “Yapay Zekâ Şiir Yazabilir mi? ChatGPT Örneğinde Yapay Zekânın Şiir Yazma Kabiliyetinin İncelenmesi” başlıklı çalışmada, ChatGPT-4.5’in halk şiiri, divan şiiri ve çağdaş Türk şiiri tarzında yazdığı şiirler, edebiyat öğrencileri tarafından değerlendirmeye alındı. Sonuçlar ise oldukça çarpıcı: Öğrencilerin büyük çoğunluğu yapay zekânın yazdığı şiirleri insan şairlerin yazdığı sanarak yanıldı.

Yapay Zekâ Divan Şiirinde Zirvede

Araştırma kapsamında ChatGPT’ye Erzurumlu Emrah, Baki ve Ahmet Hamdi Tanpınar tarzında üç farklı şiir yazdırıldı ve 162 lisans ve yüksek lisans öğrencisine bu şiirlerin insan mı yoksa yapay zekâ tarafından mı yazıldığı soruldu. Bu araştırma sonucunda özellikle divan şiirinde ilginç bir sonuç ortaya çıktı: Divan şiiri örneğinde öğrencilerin yüzde 88.3’ü şiirin insan şair tarafından yazıldığını düşündü. Halk şiiri için bu oran yüzde 58.6, çağdaş Türk şiiri için ise yüzde 51.9 oldu. Tunç’a göre halk şiiri ve divan şiirinin kalıplaşmış bir yapıya sahip olması, yapay zekânın bu türleri daha başarılı taklit edebilmesini mümkün kılıyor. Tunç, çağdaş şiirin biçimsel ve imgesel olarak serbest bir yapıya sahip olmasının yapay zekânın onu taklit etmesini zorlaştırdığını dile getirdi.

Turing testi geçildi

Alan Turing’in “taklit oyunu”ndan hareketle gerçekleştirilen çalışmada, yapay zekânın şiir üretme başarısı, Turing Testi kriterlerini aştı. Özellikle katı kurallara sahip divan şiirini ustaca taklit eden ChatGPT, bazı katılımcılarda “bu şiiri daha 

önce okumuş olabilirim” izlenimi bile yarattı. Ayrıca ki-kare testiyle halk ve divan şiirine dair elde edilen sonuçların rastgelelik özelliği taşımadığı gösterildi. Ancak bu testte çağdaş Türk şiirinde belirgin bir algı farkının olmadığı ortaya çıktı. 

Deneyimli okurlar bile ayırt edemedi

Araştırmaya katılan öğrenciler edebiyat eğitimi alıyor olmalarına rağmen şiirleri yazanın yapay zekâ mı yoksa insan mı olduğunu anlamakta zorlandılar. Bu durum, yapay zekânın taklit yeteneğinin ve şiir yazma kabiliyetinin geldiği noktayı gösteriyor.  

Yapay zekâ, estetik beğeniye de etki ediyor

Araştırmanın bir diğer ilginç sonucu ise katılımcıların, şiirin bir insan tarafından yazıldığını düşündüklerinde onu daha fazla beğenme eğiliminde olmaları. Katılımcılar, şiiri yapay zekânın yazdığını düşündüklerinde onu daha az beğendiler. Bu durum şiiri kimin yazdığına dair algının estetik değerlendirmeyi doğrudan etkilediğini gösterdi.